----------------------------------------------------------------------------------------
Ο ηλίθιος  
του Ντοστογιέφσκι
στο θέατρο Ακροπόλ

Το κορυφαίο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι παρουσιάζεται διασκευασμένο σε θεατρική παράσταση. Και ναι, αυτή η διασκευή είναι άκρως επιτυχημένη!

Γενικά είμαι επιφυλακτικός ως προς την παρουσίαση κλασικών έργων στο θέατρο. Τις περισσότερες φορές έχω απογοητευτεί από τις διασκευές που θεωρώ ότι δεν είναι στο πνεύμα που ο αρχικός συγγραφέας ήθελε να αποδώσει, ιδίως λόγω σκηνοθετικών πρωτοτυπιών που δείχνουν εντελώς ξένες και στόχο έχουν περισσότερο να δείξουν ότι είναι πρωτότυπες παρά ουσιαστικές. Όχι ότι τα κλασικά έργα πρέπει να είναι μονολιθικά, αλλά θεωρώ ότι αν κάποιος θέλει να παρουσιάσει ένα έργο βασισμένο στο κλασικό έργο, και όχι το κλασικό έργο στο πνεύμα που το παρουσίασε ο συγγραφέας στην εποχή του, θα πρέπει να δηλώνει τις προθέσεις του ξεκάθαρα, τουλάχιστον διασκευάζοντας και τον τίτλο του έργου.

Με ανάλογη επιφύλαξη πήγα να δω τον Ηλίθιο. Έχοντας διαβάσει αρκετά από τα έργα του Ντοστογιέφσκι, κυρίως στα φοιτητικά μου χρόνια, καθώς και για τη ζωή του Ντοστογιέφσκι (π.χ. η αλληλογραφία του με τον αδελφό του τις περιόδους των σπουδών του και κατόπιν της εξορίας του στη Σιβηρία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβοστή) περίμενα με περιέργεια να δω πως ένα τόσο ογκώδες και συνάμα 'βαθύ' έργο όπως Ο Ηλίθιος θα μπορούσε να παρουσιαστεί στη σκηνή.

Οι επιφυλάξεις μου διαψεύστηκαν ωστόσο πολύ σύντομα. Πρόκειται για μία καταπληκτκή παράσταση, ίσως την καλύτερη που έχω δει μέχρι τώρα.

Η ηθοποιία είναι εξαιρετική. Οι βασικοί χαρακτήρες αποδίδονται πολύ πειστικά. Ο ηθοποιός στον κεντρικό ρόλο του Ηλίθιου είναι καταπληκτικός. Η πλοκή κυλά απρόσκοπτα σε ένα τόσο μακροσκελές έργο και δεν κουράζει, αντίθετα σε απορροφά. Τα σκηνικά και η όλη παρουσίαση είναι πολύ καλά, αν και κάποιες ενδυμασίες είναι παράταιρες, ωστόσο η ηθοποιία είναι τόσο καλή που το ξεπερνάς. 

Μία διαφορά με το βιβλίο είναι ότι η παράσταση περιέχει πολλά κωμικά στοιχεία, που κάποιοι ίσως θεωρήσουν ότι είναι ξένα προς το βιβλίο και παράταιρα. Δεν θα διαφωνήσω, ωστόσο θα έλεγα ότι προσωπικά τουλάχιστον αυτό δεν με ενόχλησε ιδιαίτερα, καθώς τα στοιχεία αυτά δίνονται πολύ επιτυχημένα, δένουν με την πλοκή και δεν 'φωνάζουν', δεν μειώνουν ιδιαίτερα τη δραματικότητα των καταστάσεων, ενώ σε ένα τόσο μακροσκελές έργο (αποτελείται από δύο παραστάσεις των τριών ωρών έκαστη) ελαφρύνουν το κλίμα και ξεκουράζουν.

Όπως ανέφερε και κάποιος άλλος θεατής, υπάρχουν στοιχεία σε ένα βιβλίο που ξεπερνούν την παρουσίαση της πλοκής, τα οποία στη μεταφορά τους στο θέατρο ατονούν. Ωστόσο θεωρώ ότι αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των εκφραστικών αυτών μέσων, λογοτεχνίας και θεάτρου, και της σχέσης τους με τον αναγνώστη ή θεατή αντίστοιχα, και όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό με τις δυνατότητες του σκηνοθέτη/ διασκευαστή.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μία εμπμευσμένη παράσταση, ένα έργο τέχνης που εκθιάζει το θέατρο' ευχαρίστως θα την ξαναέβλεπα, όπως θα ξαναδίαβαζα το βιβλίο του Ντοστογιέφσκι.

No comments: