Οι ηλικιωμένοι γονείς μίας πολυμελούς οικογένειας ταξιδεύουν από την επαρχία στο Τόκυο, για να συναντήσουν τα παιδιά τους.
Ο χρόνος από την τελευταία τους συνάντηση είναι πολύς και οι προσδοκίες μεγάλες. Το ίδιο και η προσμονή τους. Το ταξίδι με το τρένο είναι μακρύ.
Το κλίμα στις συναντήσεις με τα παιδιά είναι καλό, αλλά όχι και ζεστό. Τα παιδιά, οικογενειάρχες κάποια από αυτά, έχουν τις δικές τους ασχολίες και σκοτούρες, και ο χρόνος που μπορούν - ή θέλουν; - να διαθέσουν είναι περιορισμένος. Η κρυφή μουρμούρα για το πότε οι γονείς θα επιστρέψουν δεν αργεί να εμφανιστεί.
Κι έτσι οι γονείς βρίσκονται να περιδιαβαίνουν στο Τόκυο μόνοι, άγνωστοι σε μία χαώδη πόλη. Ωστόσο έχουν ο ένας τον άλλον. Η αίσθηση της συντροφικότητας τους είναι έντονη. Μα δεν είναι κουτοί, παρά τη στωική και καλοπροαίρετη στάση ζωής τους. Αντιλαμβάνονται ότι αποτελούν βάρος και αποφασίζουν να διακόψουν το ταξίδι τους και να επιστρέψουν στο χωριό τους.
Ο σκηνοθέτης δεν κατευθύνει τη σκέψη του θεατή. Δεν κρίνει, δεν δραματοποιεί, δεν βγάζει συμπεράσματα. Ο τρόπος που σκηνοθετεί έχει τις ιδιαιτερότητες του. Κεντρικά συμβάντα παραλείπονται και ο θεατής μαθαίνει για αυτά με την εξέλιξη της πλοκής. Η αλλαγή σκηνών γίνεται με την εστίαση σε εξωτερικούς χώρους, σαν να δίνει χρόνο στον θεατή να εμπεδώσει το τί συμβαίνει. Η κάμερα είναι σταθερά και χαμηλά τοποθετημένη. Δεν ακολουθεί τους χαρακτήρες, δεν δραματοποιεί, δεν οδηγεί τη ματιά του θεατή.
Είναι σαν ο σκηνοθέτης και εμείς να βρισκόμαστε εκεί, μα και να απουσιάζουμε ταυτόχρονα. Η ιδιοσυγκρασία του σκηνοθέτη συναντά την Ιαπωνική κουλτούρα. Μινιμαλισμός, ολιγάρκεια, στωικότητα, μα και συντηρητικοί κοινωνικοί και οικογενειακοί δεσμοί που περιορίζουν την ατομικότητα και την προσωπική έκφραση.
Βρισκόμαστε
στα πρώτα χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και οι πληγές
είναι ακόμα ανοικτές. Η κοινωνία αλλάζει. Αστυφιλία και αστικοποίηση
φέρουν μεγάλες τομές. Είναι η αρχή της μεγάλης οικονομικής και
βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας. Παραδοσιακοί δεσμοί δοκιμάζονται, χάσματα δημιουργούνται' μεταξύ γενεών, ανθρώπων, μεταξύ πόλεων και χωριών.
Ίσως είναι μία διαδικασία που όλες οι κοινωνίες περνούν στην πορεία τους από την παράδοση στη νεωτερικότητα. Μα θεωρώ ότι οι νησιώτικες κουλτούρες - είτε είναι η Ιαπωνική, είτε η Βρετανική, είτε η νησιωτική Ελληνική - το κάνουν με ένα ιδιαίτερο τρόπο.
Έχουν πολύ έντονη την αίσθηση της εντοπιότητας, μα και είναι ανοικτές σε ξένες επιδράσεις. Τις ενσωματώνουν χωρίς όμως να αλλάζουν κάποιες πολύ παραδοσιακές αρχές. Παλιά στοιχεία αναμειγνύονται με νεωτεριστικά με ένα τρόπο μοναδικό.
Η ταινία, παρά την ηλικία της, δεν σου δίνει την αίσθηση της αποκοπής από αυτό που ζούμε σήμερα. Κάποια έχουν αλλάξει, μα και πολλά παραμένουν ίδια. Η οριακά επιθετική συμπεριφορά του μεγάλου εγγονιού, με αφορμή την απουσία του πατέρα λόγω φόρτου εργασίας, μοιαζεί εντελώς σύγχρονη.
Μα και η αναφορά στη μοναξιά, τόσο από τη νεαρή νύφη των ηλικιωμένων, της οποίας ο σύζυγος αγνοείται από την εποχή του πολέμου, όσο και από τον παππού, όταν εκείνος χάνει τη σύζυγο του, είναι αναπάντεχη για εμένα. Νόμιζα ότι αυτή η αίσθηση της μοναξιάς εμφανίζεται σε πιό κοντινά σε εμάς χρόνα, ότι είναι σύμπτωμα των σύγχρονων καιρών.
No comments:
Post a Comment