Η Χώρα του Θεού

 

Vanskabte Land / Godland 

Δανία - Ισλανδία, 2022

Σκηνοθεσία: Hlynur Pálmason

Στα τέλη του 19ου αιώνα ένας νεαρός ιερωμένος στη Κοπενχάγη επιλέγεται από τους ανωτέρους του ως ο πιό κατάλληλος για να φέρει εις πέρας μία δύσκολη αποστολή: να μεταβεί σε μία απομονωμένη περιοχή της Ισλανδίας και να επιβλέψει την ανέγερση ενός ναού.

Ο ιερέας σφήζει από ζήλο, μα θα είναι το εφόδιο αυτό αρκετό;

Το πρώτο μισό της ταινίας αφορά στο ταξίδι του, από την άφιξη στο νησί μέχρι τον τελικό προορισμό του. Μία ομάδα ντόπιων είναι κανονισμένο να τον συνοδεύσει στο αφιλόξενο αυτόν τόπο. 

Όντως, τα πλάνα της Ισλανδίας είναι το πιό εντυπωσιακό και αξιομνημόνευτο στοιχείο της ταινίας. Ένας τόπος σκληρός, ηφαιστειογενής, άδειος, σκοτεινός, απόκοσμος. Δεν αμφιβάλλω ότι και αυτό έχει τη γοητεία του, αν και δεν βρίσκω το λόγο γιατί κάποιος θα κατοικούσε μόνιμα εκεί, αν είχε άλλες επιλογές.

Οι σχέσεις του ιερέα με την ομάδα των ντόπιων συνοδών του είναι κάθε άλλο παρά χριστιανικές. Ο ιερωμένος περιορίζει την επαφή στα απολύτως απαραίτητα. Δεν θέλει να έχει σχέση μαζί τους. Ίσως η συμπεριφορά του να μην διαφέρει πολύ από εκείνη των σύγχρονων του Ευρωπαίων αποίκων προς τους λαούς του Τρίτου Κόσμου. Τους θεωρεί κατώτερους και απλά όργανα για την εκτέλεση των διαταγών του.

 Ωστόσο, το ταξίδι αποδεικνύεται δύσκολο για τον ιερέα. Αρρωσταίνει και ταράσσεται ψυχικά. Δείχνει ότι δεν θα τα καταφέρει, και ζητά δύναμη στις προσευχές του.

Τελικά ο ιερωμένος συνεχίζει το ταξίδι του και φτάνει στον προορισμό του. Το χτίσιμο της εκκλησίας ξεκινά. Και έτσι ξεκινά το δεύτερο μέρος της ταινίας.

Η φάρμα μίας οικογένειας γειτνιάζει με την οικοδομή της εκκλησίας, και έτσι μπαίνουμε στη ζωή της. Η οικογένεια αποτελείται από ένα Δανό πατέρα και τις δύο κόρες του. Η μία είναι στην ηλικία του ιερέα, και η άφιξη ενός νέου άνδρα την χαροποιεί στην απομόνωση της. Υπάρχουν προσδοκίες από την πλευρά της για κάτι περισσότερο.

Μα ο ιερέας έχει αλλάξει εντελώς. Τα έχει χαμένα. Βρίσκεται εκεί μα το πνεύμα του απουσιάζει. Τόσο το σώμα όσο και το μυαλό του έχουν εξασθενήσει.

Η εκκλησία χτίζεται, η  αποστολή φτάνει στο τέλος της, μα το τέλος έρχεται απροσδόκητα, με μία σειρά δολοφονιών. Δεν υπάρχει ευτυχές κλείσιμο.

Η ταινία διαρκεί πολύ, 138 λεπτά, χωρίς αυτό να βαίνει με κάποιον τρόπο προς όφελος της. Υπάρχει η αίσθηση της "κοιλιάς" κάπου στα μισά της, και του ασύνδετου μεταξύ του πρώτου και του  δεύτερου μέρους της.

Επίσης, υπάρχει μία αμφίσημη στάση του σκηνοθέτη απέναντι στην εξέλιξη της πλοκής. Η κάμερα είναι σταθερή, δεν δραματοποιεί, δεν δημιουργεί καταστάσεις, ωστόσο η πλοκή δημιουργεί σε κάποια σημεία την αίσθηση ότι κάτι δραματικό πρόκειται να συμβεί. Τα δύο στοιχεία δεν εναρμονίζονται, και αυτό δεν νομίζω ότι βοηθά στο τελικό αποτέλεσμα.

Εκεί ωστόσο που θα έμενα είναι στα τοπία - ο σκηνοθέτης αποδίδει τη φύση της Ισλανδίας και τη μικρή θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτή με πολύ καλό τρόπο - και στη σκιαγράφηση της συμπεριφοράς των πρωταγωνιστών - θρησκευτικός ζήλος, υπεροψία, ερωτική ανάγκη, εγωισμός είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά και τα κίνητρα τους.