Στην Τήνο για πεζοπορία

  

Πρώτο ταξίδι στην Τήνο μετά από πολλά χρόνια. Οι αναμνήσεις μου από την μόνη άλλη επίσκεψη για οικογενειακές, παιδικές διακοπές περιορίζονται στη διαδρομή προς το Μοναστήρι της Παναγίας, όπου πολλοί πιστοί ανέρχονται σερνόμενοι στο έδαφος, και στην παραλία Κολυμπήθρες. Να έχουν άραγε αλλάξει; Τί άλλο θα γνωρίσω σε αυτό το ταξίδι;

Το ταξίδι ξεκινά με τη Δύση του Ηλίου από τη Ραφήνα. Η ακτοπλοϊκή γραμμή περνά από τα νησιά Άνδρο, Τήνο, Μύκονο και Σύρο. Το πλοίο είναι σχεδόν γεμάτο. Οι περισσότεροι ταξιδευτές είναι οικογένειες Βαλκάνιων μεταναστών, που επιστρέφουν στον τόπο εργασίας και διαμονής τους μετά τις Χριστουγεννιάτικες διακοπές.

Άφιξη στην Τήνο μετά από περίπου 5 ώρες. Ο καιρός είναι μαλακός, κόσμος κυκλοφορεί στο κατάστρωμα. Μέσα στο σκοτάδι δεσπόζει στη Χώρα το Μοναστήρι της Παναγίας και στο βάθος ο απόκρημνος βράχος του Ξώμβουργου.

Η πόλη ήσυχη, μοιάζει  περισσότερο με χωριό το βράδυ του Χειμώνα. Λίγα μαγαζιά ανοικτά, μία φοιτητοπαρέα κάθεται έξω και με κατευθύνει προς τον προορισμό μου, στα σοκάκια της Χώρας.

Στην Τήνο, όπως και σε άλλα νησιά, ο Δήμος έχει αναπτύξει ένα δίκτυο μονοπατιών με σήμανση και αρχεία περιήγησης που μπορείς να κατεβάσεις (εδώ) και να ακολουθήσεις μόνος σου. Αν και έχει γίνει μία φιλότιμη προσπάθεια να σημανθούν τα μονοπάτια, θα χρειαστείς απαραίτητα .gpx viewer για να μην χαθείς. Οι διαδρομές έχουν καιρό να συντηρηθούν και η σήμανση βοηθά αλλά δεν είναι επαρκής από μόνη της.

Η πρώτη διαδρομή έχει ως προορισμό το Ξώμβουργο. Ένα αμάγαλμα μνημείων μαρτυρά την αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία εδώ. Κυκλώπια Μηκυναϊκά τείχη σώζονται στα πιό απρόσιτα σημεία και συνεχίζονται από αρχαϊκά τείχη, που με τη σειρά τους εδράζονται πάνω σε ένα νεκροταφείο της Γεωμετρικής περιόδου.  Το νεκροταφείο της κλασικής εποχής και το Θεσμοφόρειο συμπληρώνουν τα κύρια σωζώμενα αρχαία μνημεία.

Στο  Ξώμβουργο υπήρχε το ισχυρότερο κάστρο των Ενετών στις Κυκλάδες, το οποίο ωστόσο οι Οθωμανοί ανατίναξαν όταν οι Ενετοί αποχώρησαν. Στον προμαχώνα του Ενετικού κάστρου είναι εντοιχισμένα πολλά αρχαία μέλη, ενώ στήλοι είναι σωριασμένοι στο έδαφος. Στο προαύλιο του παρακείμενου καθολικού μοναστηριού της Καρδιάς του Ιησού, καπάκια σαρκοφάγων χρησιμοποιούνται ως παγκάκια. 

Ο αρχαιολογικός χώρος είναι διάσπαρτος στη Ν-ΝΑ πλευρά του βράχου, και έχει ανασκαφεί τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο δεν υπάρχει σήμανση που να δίνει κατευθύνσεις ή να εξηγεί τί βλέπεις. Αν δεν διαβάσεις από πριν δεν θα καταλάβεις πολλά. Άρθρα της ανασκαφέως  βρίσκονται εδώ (1, 2). Τα προϊόντα της ανασκαφής φιλοξενούνται στο μικρό αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα. 

Αν και τα ανασκαφθέντα μνημεία δεν εντυπωσιάζουν λόγω των φθορών του χρόνου, ωστόσο τα ευρήματα είναι πολύ ιδιαίτερα και μαρτυρούν την πλούσια και ενεργή ιστορία του νησιού. Παρατηρείστε τους τεράστιους αμφορείς με την εγχάρακτη διακόσμηση από το Γεωμετρικό νεκροταφείο. Ή και το ηλιακό ρολόι του Κύρρηστου (γνωστού από το ρολόι των Αέρηδων στην Αθήνα), που  προέρχεται από τον άλλο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο του νησιού, στα Κιόνια (είναι περιφραγμένος και επισκέψιμος τη θερινή περίοδο μόνο).

Μα αν τα αρχαία και μεσαιωνικά μνημεία είναι συγκεντρωμένα σε λίγες θέσεις, τα ίχνη της ανθρώπινης κατοίκησης των τελευταίων αιώνων βρίσκονται παντού στο νησί. Αναβαθμοί, αγροικίες, μονοπάτια, αγροτικές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, περιστεριώνες μα και δημόσια έργα - γεφύρια, βρύσες, ποτίστρες, είναι απλωμένα παντού. Σε αυτόν τον άγριο, πετρώδη τόπο οι παλιοί κάτοικοι δεν άφησαν ούτε  σπιθαμή γης ανεκμετάλευτη. 

 

 τγγ3

γγ