Σε μία από τις βόλτες μου στη Σαλαμίνα, βρέθηκα στην ΝΔ ακτή, στα Κανάκια.
Με οδηγό τη σχετική αναφορά στο ToposText, ανέβηκα στο λόφο πάνω από το μικρό, παραθαλάσσιο οικισμό. Εκεί ανασκάπτεται εδώ και χρόνια εκτεταμένος μηκυναϊκός οικισμός.
Συνήθως τέτοιοι, μη οργανωμένοι χώροι είναι έρημοι, μα, προς έκπληξη μου, εκεί συνάντησα την ομάδα των αρχαιολόγων που διενεργεί τις ανασκαφές.
Η ομάδα των δύο αρχαιολόγων, με βοηθό ένα εργάτη, καθάριζαν το χώρο, εν αναμονή μίας επίσκεψης φοιτητών από την Ιταλία.
Ο αρχαιολογικός χώρος ταυτίζεται με την προϊστορική πρωτεύουσα της Σαλαμίνας, το βασίλειο του ομηρικού Αίαντα. Ο χώρος καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του λόφου και εκτείνεται στο γειτονικό δάσος. Ο οικισμός δεν διέθετε Κυκλώπεια τείχη, όπως οι Μηκύνες και η Τύρινθα, μα αυτό δεν είναι ασυνήθιστο (Βλέπε Πύλο). Στο ανώτατο σημείο του λόφου είναι τα διαμερίσματα του άρχοντα. Σώζεται το λίθινο κρεβάτι, που είναι ενσωματωμένο στον τοίχο, και η μπανιέρα, η οποία είναι εντοιχισμένη στο έδαφος.
Η θέα από το λόφο προς τη θάλασσα είναι εξαιρετική. Ωστόσο η γειτνίαση του χώρου με τη θάλασσα και οι ληστρικές επιδρομές των Λαών της Θάλασσας, που οδήγησαν σε μεγάλες ανατροπές στην Ανατολική Μεσόγειο, ίσως ήταν και οι λόγοι που ο οικισμός εγκαταλήφθηκε την περίοδο μετά την Τρωική εκστρατεία.
Οι κάτοικοι του έφυγαν οργανωμένα και μετακινήθηκαν στα ενδώτερα. Φεύγοντας, έχτισαν τις εισόδους στο ανάκτορο, και δεν επέστρεψαν ποτέ σε αυτό. Οι προϋπάρχουσες εμπορικές επαφές του οικισμού με την Κύπρο ίσως σημαίνουν ότι η άρχουσα τάξη πήγε στην Κύπρο, όπου ίδρυσε τη Σαλαμίνα της Κύπρου. Έτσι ίσως εξηγείται το πώς η ονομασία της Σαλαμίνας εμφανίζεται εκεί.
Αυτό, ωστόσο, που δεν έχω συναντήσει αλλού, και που δεν θα το έβρισκα μόνος μου, βρίσκεται στο γειτονικό πευκοδάσος. Εκεί βρίσκεται ένας χωμάτινος τύμβος, στον οποίο υπάρχει ένα κενοτάφιο, δηλ. ένας κενός τάφος. Δίπλα από τον τύμβο βρίσκονται οικιστικά κατάλοιπα. Αυτό το συγκρότημα, που χρονολογείται στα μηκυναϊκά χρόνια, πολύ πιθανόν να σχετίζεται με τη λατρεία του Αίαντα, του ήρωα που, σύμφωνα με την Ιλιάδα, δεν θάφτηκε στην πατρίδα του. Οι Μηκυναίοι κάτοικοι του γειτονικού οικισμού ίσως χρησιμοποιούσαν το χώρο για θρησκευτικούς σκοπούς, επικοινωνώντας με το νεκρό, απών πρόγονο Αίαντα.
Και από τα μηκυναϊκά χρόνια πάμε στα Κλασικά/ ελληνιστικά. Οι Αθηναίοι, διεκδικητές της Σαλαμίνας, μετέφεραν Αθηναίους αποίκους στο νησί. Η πρωτεύουσα της Σαλαμίνας έχει μεταφερθεί πλέον μακριά από τα Κανάκια, στη ΒΑ ακτή, στα Αμπελάκια. Ο χόρος δεν διαθέτει κάποια οργανωμένη οικιστική οργάνωση. Ωστόσο ο μύθος του Αίαντα φαίνεται ότι παρέμενε ισχυρός. Έτσι οι Αθηναίοι δεν χάνουν την ευκαιρία να οικιοποιηθούν την όλη κατάσταση.
Χτίζουν υπαίθριο τέμενος δίπλα από το μηκυναϊκό τύμβο, και χρησιμοποιούν ένα φυσικό όρυγμα ενός παρακείμενου βράχου για την πραγματοποίηση χωών.
Συνήθως τέτοιοι, μη οργανωμένοι χώροι είναι έρημοι, μα, προς έκπληξη μου, εκεί συνάντησα την ομάδα των αρχαιολόγων που διενεργεί τις ανασκαφές.
Η ομάδα των δύο αρχαιολόγων, με βοηθό ένα εργάτη, καθάριζαν το χώρο, εν αναμονή μίας επίσκεψης φοιτητών από την Ιταλία.
Ο αρχαιολογικός χώρος ταυτίζεται με την προϊστορική πρωτεύουσα της Σαλαμίνας, το βασίλειο του ομηρικού Αίαντα. Ο χώρος καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του λόφου και εκτείνεται στο γειτονικό δάσος. Ο οικισμός δεν διέθετε Κυκλώπεια τείχη, όπως οι Μηκύνες και η Τύρινθα, μα αυτό δεν είναι ασυνήθιστο (Βλέπε Πύλο). Στο ανώτατο σημείο του λόφου είναι τα διαμερίσματα του άρχοντα. Σώζεται το λίθινο κρεβάτι, που είναι ενσωματωμένο στον τοίχο, και η μπανιέρα, η οποία είναι εντοιχισμένη στο έδαφος.
Η θέα από το λόφο προς τη θάλασσα είναι εξαιρετική. Ωστόσο η γειτνίαση του χώρου με τη θάλασσα και οι ληστρικές επιδρομές των Λαών της Θάλασσας, που οδήγησαν σε μεγάλες ανατροπές στην Ανατολική Μεσόγειο, ίσως ήταν και οι λόγοι που ο οικισμός εγκαταλήφθηκε την περίοδο μετά την Τρωική εκστρατεία.
Οι κάτοικοι του έφυγαν οργανωμένα και μετακινήθηκαν στα ενδώτερα. Φεύγοντας, έχτισαν τις εισόδους στο ανάκτορο, και δεν επέστρεψαν ποτέ σε αυτό. Οι προϋπάρχουσες εμπορικές επαφές του οικισμού με την Κύπρο ίσως σημαίνουν ότι η άρχουσα τάξη πήγε στην Κύπρο, όπου ίδρυσε τη Σαλαμίνα της Κύπρου. Έτσι ίσως εξηγείται το πώς η ονομασία της Σαλαμίνας εμφανίζεται εκεί.
Αυτό, ωστόσο, που δεν έχω συναντήσει αλλού, και που δεν θα το έβρισκα μόνος μου, βρίσκεται στο γειτονικό πευκοδάσος. Εκεί βρίσκεται ένας χωμάτινος τύμβος, στον οποίο υπάρχει ένα κενοτάφιο, δηλ. ένας κενός τάφος. Δίπλα από τον τύμβο βρίσκονται οικιστικά κατάλοιπα. Αυτό το συγκρότημα, που χρονολογείται στα μηκυναϊκά χρόνια, πολύ πιθανόν να σχετίζεται με τη λατρεία του Αίαντα, του ήρωα που, σύμφωνα με την Ιλιάδα, δεν θάφτηκε στην πατρίδα του. Οι Μηκυναίοι κάτοικοι του γειτονικού οικισμού ίσως χρησιμοποιούσαν το χώρο για θρησκευτικούς σκοπούς, επικοινωνώντας με το νεκρό, απών πρόγονο Αίαντα.
Και από τα μηκυναϊκά χρόνια πάμε στα Κλασικά/ ελληνιστικά. Οι Αθηναίοι, διεκδικητές της Σαλαμίνας, μετέφεραν Αθηναίους αποίκους στο νησί. Η πρωτεύουσα της Σαλαμίνας έχει μεταφερθεί πλέον μακριά από τα Κανάκια, στη ΒΑ ακτή, στα Αμπελάκια. Ο χόρος δεν διαθέτει κάποια οργανωμένη οικιστική οργάνωση. Ωστόσο ο μύθος του Αίαντα φαίνεται ότι παρέμενε ισχυρός. Έτσι οι Αθηναίοι δεν χάνουν την ευκαιρία να οικιοποιηθούν την όλη κατάσταση.
Χτίζουν υπαίθριο τέμενος δίπλα από το μηκυναϊκό τύμβο, και χρησιμοποιούν ένα φυσικό όρυγμα ενός παρακείμενου βράχου για την πραγματοποίηση χωών.
No comments:
Post a Comment