Στο Βουρκάρι και τα Μέγαρα με την Ορνιθολογική Εταιρεία

Επίσκεψη στον υγρότοπο του Βουρκαρίου με την Ορνιθολογική Εταιρεία και τον τοπικό σύλλογο ανάδειξης και προστασίας του περιβάλλοντος.

Παρατήρηση με κυάλια των λίγων πουλιών που ήταν παρόντα. Για πρώτη φορά είδα κουκουβάγια.

Κατόπιν μεταβήκαμε στην πόλη των Μεγάρων, όπου ο ανωτέρω αναφερόμενος σύλλογος ενημέρωσε τους παρευρισκομένους για τα προβλήματα που ο υγρότοπος αντιμετωπίζει και τις ενέργειες του προς θεραπεία αυτών των προβλημάτων.

Η συμμετοχή του κόσμου στη δράση ήταν μικρή, η ενημέρωση ωστόσο πολύ ενδιαφέρουσα. Έχω περπατήσει στον υγρότοπο 2-3 φορές. Η πίεση που αυτός δέχεται από τις ανθρώπινες κατασκευές είναι εμφανής. Κρίμα που ο κόσμος δεν δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη θεραπεία αυτών των παθογενειών.

Και στην περιοχή της πόλης των Μεγάρων έχω περπατήσει στο παρελθόν. Τώρα, ωστόσο, ήταν ευκαιρία να επισκεφτώ το κέντρο της μικρής πόλης. Κάποια παλιά αρχοντικά και ένα ολόκληρο παλιό τρένο βρίσκονται στην κεντρική πλατεία. Και αυτό εγκαταλελειμένο, δυστυχώς.

Από εκεί επίσκεψη στην Πάχη και το λόφο του Αγίου Γεωργίου (η τοποθεσία της φωτογραφίας είναι δυστυχώς παραπλανητική). Διάσπαρτοι λιθοσωροί κυκλώνουν το εκκλησάκι, στην κορυφή του λόφου. Σύμφωνα με την σχετική εγγραφή στο Topostext (https://topostext.org/place/380234UNis), το εκκλησάκι είναι χτισμένο πάνω σε ένα αρχαίο ιερό ή βωμό (τα θεμέλια του είναι εμφανή) ενώ τείχη κατηφορίζουν την πλαγιά του λόφου.

Η περιοχή της Μεγαρίδας είναι πολύ όμορφη και προικισμένη με αρχαία μνημεία και εστίες φυσικής ομορφιάς. Ο αρχαίος ελαιώνας στα βόρεια της πόλης με τα διάσπαρτα βυζαντινά εκκλησάκια' το αρχαίο, υπόγειο υδραγωγείο' τα αρχαία κατάλοιπα και τα νεώτερα μνημεία εντός της πόλης' το παραλιακό μέτωπο με τον υγρότοπο στο Βουρκάρι και τις μοναδικές στην Ελλάδα οχυρώσεις του 1821 στη χερσόνησο της Αγ. Τριάδας' τα ερείπια του άγνωστου στον κόσμο ναού του Αφέσιου Διός στην εξοχή στα δυτικά της πόλης. 

Για δενδροφύτευση στη Λαυρεωτική

 

Δύο Κυριακάτικες επισκέψεις στη Λαυρεωτική με το WWF, στο πλαίσιο δράσης αναδάσωσης σε καμμένες εκτάσεις.

Ο μισός χρόνος αφιερώθηκε στη συντήρηση δένδρων που φυτεύτηκαν τα προηγούμενα χρόνια, και ο υπόλοιπος χρόνος στη φύτευση νέων δένδρων.

Μετά από μία σύντομη εκπαίδευση και πρακτική, αποκτάς την ικανότητα να κινηθείς γρήγορα και αποτελεσματικά. Το τσάπισμα στις πλαγιές αποτελεί βασική δραστηριότητα.

Γεγονός παραμένει πάντως η εκτενής φροντίδα που τα φυτεμένα δένδρα απαιτούν, και μάλιστα σε βάθος χρόνου.

Ο καιρός ήπια χειμωνιάτικος, η θέα στα γύρω νησιά καταπληκτική (Μακρόνησος, Εύβοια, Αίγινα).

Διαβάζοντας το Συμπόσιο του Πλάτωνα

Πλάτωνος Συμπόσιον

Μετάφραση και ερμηνεία: Ι. Συκουτρής (1934)

Εκδόσεις Κάκτος, 2005

632 σελ.

ISBN: 9789603826675

 Διαβάζοντας το Συμπόσιο του Πλάτωνα, διάφορες πτυχές του διαλόγου προκαλούν εντύπωση:

-η σκηνοθεσία του διαλόγου, που σου δίνει την εντύπωση ότι παρακολουθείς ένα θεατρικό - φιλοσοφικό έργο, στοιχείο των Πλατωνικών διαλόγων μοναδικό, νομίζω, στην παγκόσμια ιστορία

-η σκιαγράφιση των χαρακτήρων των συμποσιαστών, όπου ο Πλάτωνας αριστοτεχνικά αναδεικνύει τα διαφορετικά πρόσωπα που συμμετέχουν στο Συμπόσιο. Δεν μπορεί κανείς παρά να γελάσει διαβάζοντας το λόγο του Αριστοφάνη, όπως θα γέλαγε και ο αρχαίος θεατρικός ακροατής των κωμωδιών του

 -η στάση της απόλαυσης απέναντι στη ζωή που ο φιλοσοφικός κόσμος του διαλόγου έχει, στάση διαφορετική από τη σημερινή στεγνή και απόμακρη εικόνα της φιλοσοφίας και των φιλοσόφων 

 -το ότι οι φιλοσοφικές αναζητήσεις δεν ήταν μία εξειδικευμένη, τεχνική ενασχόληση, άλλα μία δραστηριότητα πολύ πιο προσιτή, στην οποία μπορούσαν - και πολλές φορές καλούνταν - να συμμετέχουν σχεδόν όλοι οι πολίτες (εξαιρούνται οι γυναίκες και οι δούλοι!)

 -ο ρόλος του έρωτα στην αρχαία ελληνική κοινωνία, και δη στην αθηναϊκή, με τον τρόπο που ο Πλάτωνας τον περιγράφει. Ο έρωτας αυτός, στην ιδανική έκφραση του, έχει σαν αντικείμενο τα νεαρά αγόρια, και υποκείμενο τους άρρενες πολίτες της πόλης - δεν ήταν αμοιβαίος. 

Αφού ο Πλάτων αναφέρει ποιά είναι η στάση άλλων ελληνικών πόλεων απέναντι στον παιδικό έρωτα (π.χ. οι Θηβαίοι και οι Ηλιείς είχαν εκχυδαϊσει τον έρωτα, θωρόντας τον κάτι κυρίως σωματικό, ενώ οι Κρήτες, ως οι πιο συντηρητικοί Δωριείς, τον έπαιρναν πολύ σοβαρά), αποδέχεται τη στάση του αθηναϊκού κράτους και της κοινωνίας ως την καλύτερη, καθώς ούτε αποδέχεται ούτε καταδικάζει τον παιδικό έρωτα. Κύριος στόχος του έρωτα στην Αθήνα, και στο λόγο του Πλάτωνα, είναι η καλλιέργεια στους νέους της Αρετής, της ύψιστης αξίας του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, και όχι μόνο ή κυρίως η ικανοποίηση ερωτικών ορμών. 

Βασικό στοιχείο του ήταν η διαπαιδαγώγηση των αγοριών ώστε να αναλάβουν το μετέπειτα ρόλο του πολίτη, σε μία κοινωνία όπου τα αγόρια μεγάλωναν πολλές φορές χωρίς την παρουσία του πατέρα, και όπου η πίστη στην ιδιότητα του πολίτη ήταν ύψιστη. Η προετοιμασία αυτή είχε να κάνει με τη φυσική άσκηση, την άσκηση στο λόγο, τη δημιουργία ισχυρών δεσμών ανάμεσα στους άρρενες -η οποία θα μπορούσε να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του αθηναϊκού στρατού- την ανάπτυξη ενός δικτύου γνωριμιών και, βασικά, τη μεταλαμπάδευση της Αρετής, της ανώτατης αξίας του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. 

Βέβαια ο Πλάτων περιγράφει μία κατάσταση όπως θα ήταν σε μία ιδανική κοινωνία, και όχι όπως ήταν πάντα στην πραγματικότητα. Ωστόσο, αυτό που είναι ιδιαίτερο είναι ότι ο Πλάτων βλέπει τον έρωτα στο πλαίσιο της πολιτικής ζωής της πόλης και δίνει τεράστια σημασία στη διαμόρφωση του Αθηναίου πολίτη. Περπατώντας κανείς σήμερα στην Αθήνα, και ανασκευάζοντας νοητά τα όρια της αρχαίας πόλης, δεν μπορεί παρά να αντιληφθεί πόσο μικρό ήταν το άστυ, συγκρινόμενο μα τα σημερινά δεδομένα. Αυτό, σε συνδυασμό με το δημοκρατικό πολίτευμα, σήμαινε ότι οι τύχες του Αθηναίου πολίτη ήταν πολύ στενά συνδεδεμένες με την πόλη του. Στη σκέψη του Πλάτωνα, η ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη και η Αρετή ήταν οι ύψιστες αξίες, και ο έρωτας έπαιζε ένα πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο. Δεν είναι τυχαίο που ο Πλάτων θαυμάζει βαθειά το Σωκράτη, τον ιδανικό Αθηναίο πολίτη, ούτε ότι προσπάθησε να πραγματοποιήσει την πολιτική του σκέψη, ταξιδεύοντας στη Σικελία και προσπαθώντας ανεπιτυχώς να ιδρύσει την ιδανική πολιτεία.

 -Ο καταπληκτικός σχολιασμός του Ι. Συκουτρή, δείχνει πόσο σημαντικό είναι ένα βοήθημα για τον σημερινό αναγνώστη, για να μπορέσει να αντιληφθεί καλύτερα ένα έργο που γράφτηκε χιλιάδες χρόνια πριν. Η ευρύτητα του πνεύματος του είναι εντυπωσιακή. Ο λόγος του είναι τόσο φρέσκος που μοιάζει σημερινός, αν όχι πιο ανοικτόμυαλος και από τη σημερινή ελληνική κοινωνία, πόσο μάλλον εκείνη της εποχής του... Διαπιστώνοντας ότι πέθανε σε νεαρή ηλικία, έψαξα να βρω βιογραφικά του στοιχεία. Το ότι αυτοκτόνησε εξαιτείας του πολέμου που δέχτηκε από τους συναδέλφους του, λόγω αυτής της μετάφρασης και του φιλελεύθερου, ανοικτού πνεύματος με το οποίο σχολίαζε ένα θέμα taboo, ήταν ο θλιβερός επίλογος αυτού του βιβλίου.

Στο Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ

Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ
του Aleksandr Solzhenitsyn 
Εκδόσεις Πάπυρος, δύο τόμοι 1973, μετάφραση: 2009, 2013
ISBN: 9789606715884, 9789604860845

Υπάρχουν κάποιοι τίτλοι βιβλίων ή ταινιών που σε μικρή ηλικία κάπου άκουσες και που εντυπώνονται στο νου σου, έστω και αν δεν γνωρίζεις περί τίνος πρόκειται. Και, όταν μεγαλώνοντας, αναζητάς να βρεις σε τί αναφέρονται, είναι σαν να ανοίγεις ένα κουτί με μηνύματα από το παρελθόν.

Έτσι οδηγήθηκα στο Δόκτορ Ζιβάγκο, το περασμένο καλοκαίρι. Και εντυπωσιάστηκα από το συγγραφέα, μα και οργίστηκα και εκνευρίστηκα ταυτόχρονα με την πολιτική κατάσταση και αδικία που περιέγραφε.

Η αλήθεια είναι ότι, προσεγγίζοντας το Δρ Ζιβάγκο του Μπόρις Παστερνάκ, είχα την εντύπωση ότι θα διάβαζα μία ρομαντική ιστορία, όπως εκείνες του μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα. Δρ Ζιβάγκο: ηχούσε τόσο νοσταλγικό και ρομαντικό. Πόσο γελασμένος βγήκα.

Μα για το Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ δεν είχα τέτοιες ψευδαισθήσεις. Υποπτευόμουν ότι αφορά μία τραγική πραγματικότητα. Μόνο που οι υποψίες μου ήταν μικρές μπροστά στην πραγματικότητα που το βιβλίο περιγράφει.

Οι τραγικές ιστορίες δεν λείπουν από την καθημερινότητα. Στις ειδήσεις και στους δρόμους βλέπεις πρόσφυγες, μάρτυρες ζωών που ακυρώθηκαν, προοπτικών που ποτέ δεν  ευδοκίμησαν. Η πολιτική βία δεν έχει λείψει ποτέ από την ανθρώπινη ιστορία. 

Μα η ιστορία αυτών των ανθρώπων λέγεται συνήθως από ανθρώπους που έρχονται από έξω, ως παρατηρητές. Ανθρώπους που τα γεγονότα που περιγράφουν μπορεί να τους διαμορφώνουν προσωπικά μα δεν ανατρέπουν τη ζωή τους, τα σχέδια τους, τα όνειρα τους. Είναι σπάνιο η ιστορία αυτή να γράφεται από κάποιον που την έχει ζήσει.

Ένα τέτοιο, σπάνιο βιβλίο είναι το Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ. Ο συγγραφέας φυλακίστηκε την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και πέρασε από όλα τα στάδια της ζωής στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. 

Στο βιβλίο του δίνει φωνή σε όλους εκείνους που χάθηκαν και για τους οποίους ελάχιστα θα ξέραμε, αν δεν έγραφε εκείνος για αυτούς. Αντλώντας πληροφορίες από τα κρατικά Σοβιετικά αρχεία, τα γραπτά των πρωταγωνιστών των πολιτικών εξελίξεων στην Κομμουνιστική Ρωσία, τις προφορικές μαρτυρίες 223 φυλακισμένων και τη δική του εμπειρία, συνθέτει τις ψηφίδες ενός συστήματος εξόντωσης αθώων ανθρώπων.

Τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας υπήρχαν από τη τσαρική εποχή στη Ρωσία. Ο Ντοστογιέφσκυ ήταν ένας διάσημος τρόφιμος τους και γράφει για τη ζωή του εκεί στο βιβλίο του Αλληλογραφία 1834-1859 (εκδόσεις Γκοβόστη). Ωστόσο ενισχύθηκαν με το νέο καθεστώς ευθύς εξαρχής, φτάνοντας στο απώγειο τους στα χρόνια του Στάλιν. 

Ο Σοζενίτσιν δίνει δύο βασικούς λόγους που αυτά αναπτύχθηκαν τόσο πολύ: την ιδεολογική κάλυψη που παρείχε το κομμουνιστικό καθεστώς και την ανάγκη φτηνού ανθρώπινου δυναμικού. 

Οι λόγοι για τους οποίους μπορούσες να φυλακιστείς για χρόνια ήταν γελοίοι, τόσο που να φαντάζουν ψεύτικοι - όπως και ήταν: επειδή δεν τραγουδούσες με υψηλό φρόνημα τον εθνικό ύμνο, επειδή έφαγες ένα μήλο παραπάνω, επειδή δεν σε πήγαινε ο γείτονας. Γενικά, η λογική ήταν: χρειαζόμαστε τόσους ανθρώπους για να βγάλουμε τη δουλειά, οπότε βγείτε και συλλάβετε τους.

Ο συγγραφέας γράφει ότι τα στρατόπεδα είχαν σκοπό να σκοτώσουν τους τρόφιμους τους από την υπερκόπωση και τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης. Το κρύο και η πείνα ήταν τα βασικά όπλα. Και όλα αυτά μακριά από το βλέμμα της κοινής γνώμης. 

Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, και στη Ρωσία το 1989. Σήμερα αποτελεί μέρος της υποχρεωτικής ανάγνωσης στο ρωσικό δευτεροβάθμιο εκπαιδευτικό σύστημα.

Εισαγωγή στην Επικούρια Φιλοσοφία

Επίκουρος

Κύκλος μαθημάτων στον Κήπο των Αθηνών

Με ενδιαφέρον παρακολούθησα τα 5 μαθήματα - εισαγωγή στον Επίκουρο και τη φιλοσοφία του.

Ο Κήπος αποτελεί μία πρωτοβουλία ανθρώπων, κυρίως μη ακαδημαϊκών, που τους ένωσε η κοινή εκτίμηση και αγάπη προς το πρόσωπο του σπουδαίου αυτού φιλοσόφου.  Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Κήπου εντάσονται ένα ετήσιο συνέδριο, εκδόσεις, ομιλίες και ο εισαγωγικός κύκλος μαθημάτων που παρακολούθησα.

Το στοιχείο αυτό - η συζήτηση της φιλοσοφίας εκτός ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, από ανθρώπους που δεν ασχολούνται επαγγελματικά με το αντικείμενο - είναι για εμένα το πιο ενδιαφέρον στοιχείο. Σε μία εποχή που η φιλοσοφία έχει χάσει το βιωματικό χαρακτήρα που είχε στην αρχαιότητα, και έχει μετατραπεί σε ένα στεγνό ακαδημαϊκό αντικείμενο έρευνας, αυτή η πρωτοβουλία είναι εξαιρετική, και μακάρι να βρει μιμητές σε φίλους άλλων φιλοσοφικών ρευμάτων. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σκοπός της αρχαίας φιλοσοφίας, και δη της ελληνιστικής όπου εντάσσεται η επικούρια, ήταν το ευ ζην.

Η εισαγωγή ήταν κατατοπιστική, και μετέφερε στον ακροατή τις βασικές αρχές της Επικούριας κοσμοθεωρίας. Αυτό που έλειπε ήταν μία κριτική σκοπιά απέναντι σε αυτό το φιλοσοφικό ρεύμα - θαρρείς και ό, τι διατύπωσε ο Επίκουρος ήταν σωστό, ενώ ό, τι υποστήριζαν οι άλλες σχολές ήταν λάθος. Κατά τη γνώμη μου ο Επίκουρος υπήρξε μία εμβληματική φυσιογνωμία' κάποιες από τις απόψεις του ήταν πολύ δυνατές και κάποιες άλλες όχι και τόσο.

Για παράδειγμα, η πίστη του ότι η γνώση για τον κόσμο προέρχεται μέσω των αισθήσεων βρήκε τη συνέχεια της στον εμπειρισμό των τελευταίων αιώνων και επιβεβαιώθηκε από το σύγχρονο τεχνικό πολιτισμό και την επιστήμη. Η παρότρυνση του να μην βλέπεις το Θεό ως τιμωρό, και η άποψη του περί της φθαρτότητας του ανθρώπου και του πεπερασμένου της ζωής, βοηθούν τον άνθρωπο να απελευθερωθεί από φόβους και ανασφάλειες.

Ωστόσο, η πίστη του στην ύπαρξη Θεού είναι προβληματική, ιδίως λαμβάνοττας υπόψιν τον εμπειρισμό του. Θα περίμενα να αναπτύξει μία αγνωστικιστική θέση πάνω σε αυτό το ζήτημα. Μήπως όμως ζητάμε πολλά; Μήπως αυτό θα ήταν πολύ ρηξικέλευθο για την αρχαία ελληνική κοινωνία; Εγώ τουλάχιστον δεν γνωρίζω κάποιον αρχαίο φιλόσοφο που να ήταν αγνωστικιστής, μα ίσως να τον αγνοώ.

Επίσης, η επικούρια άποψη ότι για να βρεις την ευτυχία θα πρέπει να αποτραβηχτείς από τα κοινά, να κοιτάξεις τον κήπο σου - δηλ. το μικρόκοσμο σου και τους φίλους σου - είναι για εμένα προβληματική. Η πολιτική διάσταση του ατόμου είναι βασικό στοιχείο της ταυτότητας του, και μία θεωρία που δεν το αναγνωρίζει είναι, για εμένα, ελλειπής. 

Ο Επίκουρος προφανώς δεν παρότρυνε να αποτραβηχτείς εκτός πόλης και να γίνεις ερημίτης. Ωστόσο, θεωρούσε ότι η πολιτική ζωή προκαλεί ανησυχίες, που στέκονται εμπόδιο σε ένα ευτυχισμένο βίο. Μα, αν για να ζήσω ευτυχισμένα, θα πρέπει να αγνοήσω το τί γίνεται γύρω μου και να αποτραβηχτώ από πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, τότε προτιμώ να ζήσω μία ζωή προβληματισμένη μα πολιτικά ενεργή παρά το αντίστροφο.

Αυτές οι αδυναμίες, ωστόσο, δεν μειώνουν το παράδειγμα του Επίκουρου, ο οποίος εφάρμοσε τη διδασκαλία του στη δικιά του ζωή. Η έμφαση που δίνει στην αξία της φιλίας, και η παρότρυνση του να ζήσεις το εδώ και το τώρα τη μοναδική σου ζωή και να εκτιμήσεις τα καθημερινά πράγματα, λαμβάνοντας υπόψιν το μέτρο και αποφεύγοντας την υπερβολή, είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία της φιλοσοφίας του που μπορούν να βρουν πρακτική, θεραπευτική εφαρμογή στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.

Query on the Nature of Scientific Knowledge

Dear Bhaskar,
I have been reading Hellenistic philosophy these days,and I have a few questions that I think you are the right person to help me with. 

My question is basically about whether human knowledge of the physical world is absolute or probable (or, more radically, possible or not) and the stance of science on that issue.

Let me offer a brief background:
There were several philosophical schools in late antiquity, with often contradictory claims on the same issues - Sceptics, Epicureans, Stoics, Aristotelians, Platonists and others.

The hardcore Sceptics claimed that knowledge of the surrounding world is impossible, since we cannot trust our senses - there is no trusted link between our senses and the world. So we should suspend judgement altogether.

Later Sceptics, called Academic Sceptics, claimed the same, but added that we can you use rules (somewhat scientific) to reach probable conclusions; but still we cannot be sure of the true nature of the world.

Rival schools of thought (Epicureans, Stoics, Aristotle) claimed that senses offer a direct, accurate depiction of the world.

In other words, the former claimed that knowledge of the physical world is impossible, and the latter the opposite.

I tend to sympathise with Academic Sceptics, but I stumble upon Philosophy of science, of which I know little.

Does science offer us an absolute knowledge of the parts of the physical world it works on, that stands the test of time and later scientific developments? Or does it offer only probable/ possible explanations?

Is there scientific knowledge that is valid, irrespective of the scientist's human perception (and the limitations that entails)? e.g. if a dog or an alien were doing science, would they reach the same conclusions (absurd question, just trying to explain what I mean).

Input would be greatly appreciated!

Κωπηλατώντας στην τρίηρη Ολυμπιάς

Οι 'Πλόες Τριήρους «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» για το κοινό' δίνουν την ευκαιρία σε απλούς πολίτες να ζήσουν την εμπειρία της κωπηλασίας σε μία τρίηρη. Για ένα δύωρο, οι πολίτες παίρνουν τη θέση των αρχαίων κωπηλατών, σε αυτό το σύγχρονο αντίγραφο, σε φυσικό μέγεθος, αρχαίας τριήρους.

170 άτομα προθήσαμε να συγχρονιστούμε για να κωπηλατήσουμε. Το αποτέλεσμα ήταν, φυσικά, μέτριο, αλλά παράλληλα αστείο και ενδιαφέρον. Η κάθε πλευρά του πλοίου έχει τρεις σειρές κωπηλατών, και οι σειρές αυτές είναι προοδευτικά η μία κάτω από την άλλη. Ο κωπηλάτης στη χαμηλότερη σειρά, όπως εγώ, δεν βλέπει καθόλου τη θάλασσα, και η εμπειρία σίγουρα δεν ήταν ταξίδι αναψυχής. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι απαιτούνταν μακριά ταξίδια και πολύ καλή φυσική κατάσταση για να ανταπεξέλθει κανείς στις απαιτήσεις του ταξιδιού.  

Tate Modern and Contemporary Art - Part 2

Roy Lichtenstein's Whaam! (1963) 

I think the following article demonstrates in a very good way the contradictions of Modernism/ Postmodernism and the state of contemporary culture. It is one of the best articles that make up The Tate Modern Handbook and provides a very good basis for further argumentation.  

"Postmodernism describes a broad range of cultural tendencies that emerged as a reaction to modernism during the second half of the twentieth century. The term 'Modernism' itself is applied to a vast and diverse group of art and artists, many with competing or contradictory characteristics, and this is equally true of postmodernism.

Yet there are important differences, and perhaps architectural history provides the clearest illustration of the transition between the two eras. In 1966, the American architect Robert Venturi poked fun at the modernist motto 'Less is more' shorthand for the clean lines and unadorned architecture of the Modern Style - with the phrase 'Less is a bore'. His comment was meant more as a witty epigram than a call to arms, but it helps to point out many of the cultural changes that were brewing at the time.

Jeff Koons' Three Ball [...] (1985)

While modernism could be partly characterised by utopian ambitions, high seriousness and a deep concern with form, postmodernism revels in a broadly pluralist approach, celebrating outmoded genres, art-historical parody surface decoration and up-front social commentary. Postmodernism's playful approach to tradition and art history is fuelled in part by scepticism about cultural progress, a tendency that has led some critics to accuse postmodern artists of relinquishing culture to the capitalists 

Many postmodern artists, moreover, set out to collapse the distinction between high and low culture. Pop art, with its love of consumerism and tawdry everyday things, could perhaps be seen as the first form of postmodernism, and emerged in New York at about the same time as Minimalism, which might be called the last gasp of modernism. Roy
Lichtenstein's Whaam! (1963) revels in the vivid graphics of American comics and is one example of how postmodernist art assailed the highbrow aims of modernism. Other artists who practised what might now be considered a precursor
to postmodernism are the Americans Jasper Johns, Robert Rauschenberg and Cy Twombly, who reacted to the high seriousness of Abstract Expressionism with work that was witty, socially engaged and called upon abroad range of references, from recent history to ancient poetry.

During the 1970s and 1980s, many American artists including Barbara Kruger, Richard Prince, The Guerrilla Girls and Jenny Holzer created art that was socially and politically demanding. Yet an element of celebration was also important to postmodernism, and many artists, such as Jeff Koons, pursued kitsch and consumerism in their work. In Three Ball Total Equilbrum Tank Two Dr J Silver Series, Spalding NBA Tip-off (1985), Koons suspended a trio of commercial basketballs in an aquarium as if they were precious relics. In the 1980s, painters David Salle and Julian Schnabel combined layered imagery with bombastic themes, and their work has become synonymous with 1980s postmodernism in New York. In the late 1970s, Cindy Sherman and Jeff Wall have explored the area between

Fiona Rae's Night Vision (1998)

documentary and fiction in photography,and their work has become enormously influential. Bruce Nauman's Double No (1988), a looped video installation of two clowns bouncing on pogo sticks - with one television placed upside down on top of the other so that the clowns seem to be banging heads - is just one example of video art, a medium that became increasingly popular with postmodernist artists at the end of the twentieth Century.

Contemporary art continues to be touched by a postmodernist ethos. Fiona Rae's Night Vision (1998), for instance, blends elements of hard-edge geometric abstraction reminiscent of modernism with expressive smears of pigment that disrupt the flat surface of the painting as if the artist were 'sampling', like a DJ, the history of abstract art. Christian Marclay's Video Quartet (2002) samples footage from Hollywood films to create a structure that is fractured, with a collage of seemingly discordant sounds and images, and yet creates a coherent whole from this diverse range of found material."

Source: Tate Modern: The Handbook
Tate Gallery Publishing, 2012
entry on Postmodernism, written by Craig Burnett.

---------------------------------------------------------------------------------------
The Brain: A Beginner's Guide
Oneworld Publications, 2008
ISBN: 1851685944
9.99, 272pp

The History of Life: A Very Short Introduction
Oxford University Press, 2008
ISBN: 0199226326
7.99, 184pp

De-centering Man from the centre of the Universe.

Some deep existential curiosity (and occasional anxiety) provokes me to read about the beginning of things; e.g. the beginning of language, of universe, of humans and their beliefs systems.

Although that might seem odd to Ellie, I find this endeavour very refreshing. As a friend once told me, I am like a teenager who keeps being surprised by his discovery of the world, by his asking of questions about matters settled for most adults.

Nature or Nurture?

Is human perception of the world a matter of the way we grow up or the way we are made? On the old philosophical question of Nature vs Nurture, I understand that reality lies between the two. We are basically biologically made to perceive the world in a certain way, but we are not monolithic but adaptable, especially in the early part of our lives. This is the point also made by The Brain: A Beginner's Guide.

Is consciousness based solely on biological processes or does it have a metaphysical side? I find myself biased towards the first option, and rather skeptical about things that seem to have no basis in real life. That becomes even more probable when somebody considers the evolution of life. The History of Life shows that humans are not but a very short chapter in the very long history of life's evolution. 

-------------------------------------------------------------------------------------

Η δικτατορία των Συνταγματαρχών, 1967-1974 

Στο Ίδρυμα της Βουλής

Με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την πτώση της Δικτατορίας, οργανώνεται στο Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων έκθεση με θέμα την επταετία της Δικτατορίας.

Στο σχετικά μικρό εκθεσιακό χώρο συμπυκνώνεται η πολιτική πορεία της Ελλάδας στα χρόνια αυτά. Μέσα από φωτογραφικό υλικό, αρχειακά έντυπα, βίντεο και τον τύπο της εποχής ο επισκέπτης διαμορφώνει μία εικόνα για τις ενέργειες της χούντας και τον αντιδικτατορικό αγώνα στο εσωτερικό και το εξωτερικό. 

-------------------------------------------------------------------------------------
Νεότερη Ελλάδα: 

Μία ιστορία από το 1821
Δ. Κολιόπουλος - Θ. Βέρεμης
Εκδ. Πατάκη, 2013
480 σελίδες
ISBN: 978-960-16-4992-4

Η πορεία του νεοελληνικού κράτους, από την ανεξαρτησία μέχρι την σημερινή κρίση, παρουσιάζεται σε ένα σύντομο και ευκολοδιάβαστο βιβλίο. 

Το εύρος του θέματος είναι δύσκολο να αναλυθεί σε ένα βιβλίο, και οι συγγραφείς εστιάζουν στην πολιτική ιστορία. Η γραφή τους είναι γραμμική και θα τη χαρακτήριζα επίπεδη, με την έννοια ότι δεν κάνει κάποια ενδοσκόπηση στα γεγονότα παρά παρουσιάζει μία σειρά πολιτικών εξελίξεων, μάλλον επιδερμικά. Οι συγγραφείς δείχνουν να ανήκουν στο χώρο των conservative liberals, και η οπτική τους είναι απαθής και αποστασιοποιημένη από τα πρόσφατα γεγονότα. 

Αν και η μικρή έκταση του βιβλου δεν αφήνει πολύ χώρο για μία βαθύτερη ανάλυση, ωστόσο ούτε την απαγορεύει. Ίσως οι συγγραφείς να γίνονται πιο κριτικοί σε άλλα, πιο εξειδικευμένα βιβλία τους; 

------------------------------------------------------------------------------------- 

New Testament/ 

Καινή Διαθήκη 

Εκδόσεις: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος

Έκδοση Γ., 1992

ISBN 960-315-051-7

'Why would you read the New Testament?', Ellie asks me in bewilderement. It is indeed a strange topic to pick up. It should sound rather tiring and uninteresting, given that most of us contemporary Greek Orthodox christians would tend to associate it with school and family-going to ancient speaking church sermons, rather compulsory, with no place for communication, understanding and enjoyment.

It seems though that this is the reason why I would endeavour to get into this reading: the question of how little we know about the actual basis of socially and culturally deeply-held beliefs.

What does it mean being a Christian to the average person? It means, among other things, accepting the bible as the ultimate source of holy revelation and guide to christianism. 

However, what does the bible contain? How did these contents come to be? Who decided about that? When and how was it written? Who wrote it? Is there a straightforward answer to each of these questions? Or perhaps not? And in a more deep level, should these questions be asked in the first place? or should we accept the questions the established tradition gives? Mind that in other times people would end up dead because they dared to do so; and in other religions that is the case still today. 

In other words, what does the christian believer believes in? What is the basis of his belief? And how stable and solid that basis of belief is?  

Going back to my reading of the new testament: it contains four gospels, i.e. the writing records of four apostles' experiences while living with Jesus. It also contains numerous letters sent to the first christian communities. 

Having read the gospels, I notice that most of their content is either describing the miracles of Jesus and his talks to his followers or his interaction with the jewish religious establishment. In all this, there are two basic and related points made: one is faith, and the other is the acceptance of Jesus as the expected Messiah by the Jewish people.

On the former issue, Jesus calls on people to put their wholehearted faith in him and his father; that strong faith is the prerequisitive for persons' salvation on judgement day, and for Jesus' miraculous power to work now. 

On the other issue,  Jesus is in constant conversation with jewish religious tradition. He is a Jew himself, he lives in that specific jewish world and interacts with it in most of his work. He directs his attention in that jewish world and works to establish himself in that tradition, as the expected messiah. In his talks he refers to this tradition and the profecies, and speaks with the authority of who he claims to be; the son of God. His work is a call to people to accept exactly that authority of his and his father. Of course the established religious order is very hostile to him, and he is very critical of it too. 

That tone of authority in his expression is the most striking; it stands out. 

to be continued

--------------------------------------------------------------------------------------- 

Άμος Οζ - Έντουαρντ Σαϊντ - δύο ντοκυματέρ

Στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Δύο ωριαίες προβολές - συνεντεύξεις του Ισραηλινού συγγραφέα Α. Οζ και του Παλαιστίνιου πανεπιστημιακού Ε. Σαϊντ. 

Οι δύο φυσιογνωμίες μιλάνε για τη ζωή τους και για το παλαιστινιακό πρόβλημα.

Αυτό που διαπιστώνει κανείς είναι οι κοινή ανθρώπινη ανάγκη του να ανήκεις κάπου, για πατρίδα και ασφάλεια, αλλά και οι διαφορετικές πολιτικές οπτικές. Οι δύο ομιλητές, παρά τη διάθεση τους για συμβιβασμό και τον σχετικό ανθρωπισμό τους, εκλαμβάνουν διαφορετικά την πραγματικότητα που βιώνουν οι δύο πλευρές, αφήνοντας εν κατακλείδι λίγες προοπτικές επίλυσης του προβλήματος. 

--------------------------------------------------------------------------------------- 

Finance: The Basics

By Erik Banks
296 pages
Routledge 2nd edition,  2010
ISBN: 041557336X
£14.39

Being overhelmed by media news on all that strange financial terminology, and afraid of getting lost in complex mathematical models, I sought a friendly way into finance. And having just completed reading this book, I can say that it does deliver on its promise.

The book is relatively short and provides an easy, introductory way into its subject matter. The author explains adequately the basic tools and processes of Finance. More detailed analysis would require moving to another text.

The way it is written is mostly clear, not academic and rather detached. Although there were a few points of rather obscure mathematics, these were only a few. Most of the book makes for an easy read. 

A few points that I would keep from my reading the book:
-firms have two ways to finance their operations: equity and debt 
-Of the two, debt is cheaper than equity
-firms that don't have the right mix of them don't take full advantage of market financing opportunities stand to lose out to their competitors/ provide lower returns to their shareholders 
-therefore debt is not evil but part of normal business.  It is the abuse of economic circumstances and temporary psychological factors that turn it harmful
-not all business strive to minimise risks. Some of them energetically take on more risks, e.g. insurance companies, hedge funds
-the returns of such investment vehicles are way above market average, meaning they are here to stay (if it is left to their stakeholders to decide on that)
-Although many financial products are made to transfer risk (e.g. derivatives, options, swaps etc.) and could have a potentially beneficial impact on businesses, there seems to be a vague line between that and their exploitation through speculation for short-term profit.

----------------------------------------------------------------------------------------
Notes on reading Essentials of Economics 
By J. Sloman and D. Garratt
FT/ Prentice Hall
ISBN: 0273722514 
2009, 500 pp., £44.99  

The book delivers on its title; it provides an understandable way into the field of economics. It is clearly written and easy to read.

Ch. 8: Aggregate demand
Macroeconomics: 4 major objectives relating to: economic growth, unemployment, inflation and the balance of payments. 'The pursuit of any of these objectives will make any of the others worse.' 

Aggregare Demand (AD): total spending on goods and services made in the economy, made up by consumer spending, investment, government spending and expenditure on exports. 

The circular flow of income - withdrawals and injections. Disequilibrium that eventually brings equilibrium.

AD=C(d)+J. Household spending accounts for at least half of it.
Multiplier effect: an x increase in AD will lead to an increase in national income exceeding x, until withdrawals rise and equilibrium is reached. 

Equilibrium shown with the withdrawals and injections approach, where W=J and Y=E, or the income and expenditure approach (p. 253-5).

GDP measured in 3 ways:
-the product method: adding up the value of goods and services produced in the country.
-the income method: adding up the income generated from the production of goods and services produced in the country.
-the expenditure method: adding up all the expenditure on final output.

Ch. 9: Aggregate Supply and Growth
The AD-AS model: devised to take account of prices impact on demand and supply decisions, sth that the circular flow model and the Keynensian multiplier model don't. 

Growth: the % annual increase in national output.  
2 major growth issues: keeping actual output as close as possible to potential output; and the long-term issue of what determines the rate of potential growth.

Business cycle: four phases.
Fluctuations in BC attributed to fluctuations in AD by Keynensians. 
Instability of investment and the Accelerator theory: the level of investment depends on the rate of change of national income/ output/ demand and not so much on its level, and therefore is unstable (p282-3).

Fluctuations in BC attributed to fluctuations in AS by new classical economists.

Long-term economic growth depends on the supply side.

Long-term economic growth depends on the growth of the quantity and/ or productivity of a country's resources.
Capital accumulation. An increase in capital requires investment, which requires more saving. 
The neoclassical growth model has two qualifications: diminishing returns to capital and increased proportion of investment going for replacement purposes. Solow growth model (p. 291).

A higher long-term rate of growth will require a faster rate of technological progress. 

Endogenous growth theory stressing the need for innovation.

Ch. 10: Banking and Interest rates

Retail banking/ wholesale banking
Assets/ liabilities
Balance between profitability and liquidity. Liquid assets tend to be relatively unprofitable and illiquid assets tend to be relatively profitable. 
Banks central in the process of credit creation (p322-4).

Ch. 11: Inflation and unemployment
Inflation refers rising price levels. Not confuse a rise or fall in the rate of inflation with a rise or fall in prices; a fall in the rate of inflation means a slower increase in prices, but still an increase as long as the the rate of inflation is positive.

Causes of inflation:
-demand-pull inflation
-cost-push inflation
These causes can occur together.

Expectations of inflation result in the realization of these expectations.

70's-80's monetarists/ contemporary new classical economists: inflation can be attributed entirely to increases in money supply (quantity theory of money - the equation of exchange)
Keynensians see a much looser connection between money and inflation.

Controversy focuses on what is the impact of an increase in money supply (1) to AD (2) and what is the impact of an increase in AD to output (3).

Summary: The effect of a change in 1 on 2 can be quite strong or quite small in the short run, depending on variables (p. 346).
In the long-run, there is no connection between the two (theory of portfolio balance).

Point of controversy: What would the impact be of an increase of 2 on inflation (4) and 3?
In the short-run, there is a positive impact of a rise in 2 on 3.
In the long-run, monetarists claim that there will be higher inflation but no higher output. Keynensians claim that there would be higher output too.  

How will changes in AD affect inflation and unemployment?
Recessionary gap/ inflationary gap. 
Keynensians advocate an active demand mgt policy.

The Philips curve, showing the relationship between inflation and unemployment.
From 1966 onwards it seemed to break down though. 

Monetarists' 'expectations augmented Philips curve'. There is a vertical long-run Philips curve, i.e. there is no connection between inflation and unemployment, i.e. government policy to reduce unemployment by rising AD is futile.
Accelerationist theory: the theory that unemployment can only be reduced below the natural rate at the cost of accelerating inflation.

If equilibrium national income is below the full-employment level of national income, there will be a recessionary gap. The gap can be closed by increasing injections or reducing withdrawals.
The opposite will cause demand-pull inflation.

Ch. 12: Macroeconomic policy
Fiscal policy (FP): policy to affect AD by altering government expenditure and/ or taxation.
Discretionary FP vs target-oriented FP.

Monetary policy: it involves the Central Bank intervening in the money market to ensure that the interest rate that has been announced is also the equilibrium interest rate.
What is the goal of the policy? to control inflation? to affect output and employment? to control the exchange rate? 

To control money growth, governments need to control money supply. Two sources of money supply: banks holding lower liquidity ratios (increasing minimum reserve ratio) and governments borrowing from the banking sector ( but danger of financial crowding out).

Short-term monetary measures: governments: altering the money supply; altering interest rates; and rationing credit.

Techniques to control the money supply: open-market operations (the sale or purchase by the government of government securities), the central bank lending to the banks, altering banks' reserve ratio and changing the funding mix of government debt.

Demand-side policy
Debate focusing on whether governments should pursue an active demand mgt policy (Keynensians) or set firm rules (monetarists).

Supply-side policy: policies aiming to influence the quantities of the factors empoyed (labour and capital) and their effectiveness in production. They can be either market-orientated or interventionist.

Ch. 13: Int'l Trade
Two major components of globalization: trade and financial markets.

Specialisation as the basis for trade.

Law of comparative advantage

Arguments for restricting trade

Trade strategies in development: 
-primary outward-looking stage, 
-secondary inward-looking stage (import-substituting industrialization)
-secondary outward-looking stage

Ch. 14: Balance of payments and Exchange rates
Balance of payments account: a record of all flows of money between residents of a country and the rest of the world; made up of: the current account, the capital account and the financial account.

Balance of payments and the circular flow model (ch. 8): injections must equal withdrawals. A net withdrawal on the balance of trade must be offset by a net injection elsewhere: either investment exceeding saving and/ or government expenditure exceeding tax revenue.

Floating ER: when the government doesn't intervene in the foreign ER markets, but allows the ER to be freely determined by D & S.

Banks make money by exchanging currency, and they don't want to be left holding large amounts of it unsold. They would therefore adjust ER accordingly, depending on D&S.

What causes currency demand and supply to shift?
-a fall in domestic interest rates
-higher domestic rates of inflation
-rise in domestic incomes
-investment prospects improving abroad
-speculation that the ER will fall.

 Ways for a government to intervene:
-using reserves
-borrowing from abroad
-raising interest rates
-contractionary policies (p. 478)
-Supply-side policies
-controls on imports and/or foreign exchange dealing.

Pros and cons of free-floating/ fixed ER.

---------------------------------------------------------------------------------------- 
What is Ancient Philosophy? 
by Pierre Hadot
(original in French)
Harvard University Press
2004, 384 pages
ISBN: 0674013735
17,41

P. Hadot charts the development of ancient European Philosophy, with the aim of showing that it did not constitute an abstract subject, but a living experience for those involved.